Geen widgets gevonden in de zijbalk

You can check out any time you like, but you can never leave.’ Een zin uit het nummer ‘Hotel California’ van The Eagles1.  Het is niet mijn favoriete band, maar dat terzijde. Deze zin bezorgt mij een uitgesproken afkeer van dit liedje. Ik vind het een enge zin. Je komt er niet vanaf, je ontkomt er niet aan. Waar niet vanaf? Waar ontkom je niet aan? De zin benauwt me, ik wil dat hij me met rust laat.

Ik heb dat vaak met muziek. Een woord of zin die buiten de context van het liedje een eigen "Dan verfde jij de wolken blauw"betekenis krijgt. Een ander voorbeeld komt uit ‘Tijd Genoeg’ van Doe Maar: ‘Als jij wou, dan verfde jij de wolken blauw.’2 Dit vind ik buitengewoon prachtig. Lief. Vertederend. Hoopgevend.

Hoe kan zo’n zin uit een songtekst zomaar een eigen leven gaan leiden?

Over de betekenis van songteksten of tekst in het algemeen, wordt veel geschreven en gesproken. Vaak probeert men dan de bedoeling van de schrijver te ontrafelen. Maar hoe zit dat met de interpretatie van de tekst door de lezer of luisteraar?

In 1938 beschreef Louise Rosenblatt haar ‘reader-response theorie’. Deze theorie beschrijft de interactie tussen tekst en lezer. Daarmee vervalt de bedoeling van de schrijver. De interpretatie van de lezer staat centraal. Daarmee kun je er niet vanuit gaan dat de lezer een onbeschreven blad is. De interpretatie hangt af van de gevoelens van de lezer3.

Emoties

Rosenblatt was niet de eerste die nadacht over de interpretatie van teksten. Al rond 330 v. Chr. schreef Aristoteles in zijn boek Poëtica over ‘catharsis’. Aristoteles legt hierin uit dat emoties die erg dwarszitten, zorgen voor de gevoelens die men ervaart bij muziek en/of tekst. Door het uiten van de opgekropte emoties, reinigt de geest zich4.

Daarmee kun je zeggen, dat de emotie die een tekst oproept, onthult welke emotie je dwarszit. Dit heeft raakvlakken met wat Freud aangeeft met zijn ‘Droomduiding’ uit 1900. Dromen brengen het persoonlijke onderbewuste tot leven. Ze geven ruimte aan onderdrukte emoties en ervaringen, aldus Freud5.

Samengevat betekent het dat mijn gevoelens bij de zinnen uit ‘Hotel California’ en ‘Tijd Genoeg’ iets zeggen over mijn dwarszittende, onderdrukte emoties en ervaringen. Dat geeft wel enige stof tot nadenken! Gelukkig is muziek er vooral om van te genieten, maar zoals blijkt: je leert jezelf er ook beter door kennen.


1 Song Lyrics – Hotel California (The Eagles, 1977)
2 Doe Maar, De Band
3 Louise Rosenblatt – The Reader, the Tekst, the Poem
4 Aristoteles – Poëtica
5 Sigmund Freud – Die Traumdeutung

4 gedachten over “Tekst als tovermiddel”
  1. Ja, ik denk dat die emoties door die herinneringen komen. En emoties kunnen ook positief zijn natuurlijk. Die emoties zitten dan inderdaad niet dwars, maar meestal wel diep.

Laat een antwoord achter aan ester Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *